ΤΟΥ ΒΥΡΩΝΑ ΚΡΙΤΖΑ
Θα θέλατε έναν άνθρωπο σαν τον Μπερλουσκόνι για φίλο σας;
«Τα ανέκδοτα που λέει είναι παλιά και κρύα και οι παρέες του αποκρουστικές: φασίστες, μασόνοι, μαφιόζοι, τηλεοπτικές γλάστρες, δουλοπρεπείς δημοσιογράφοι. Πώς μπορείς να αισθάνεσαι άνετα σε ένα τέτοιο περιβάλλον;».
Από το FAQ 55
Η αλήθεια για τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι
O Δημήτρης Δεληολάνης είναι γνωστός στην Ελλάδα ως ανταποκριτής της ΕΡΤ και της εφημερίδας «Έθνος» στην Ιταλία, ζώντας στη Ρώμη από το 1967. Παρακολουθώντας από κοντά επί χρόνια την πολιτική κατάσταση της γείτονος χώρας, πρόσφατα εξέδωσε μια βιογραφία του πρωθυπουργού της Σίλβιο Μπερλουσκόνι, όπου παρουσιάζει την ανέλιξή του στην ιταλική πολιτική σκηνή και ασκεί κριτική στη δράση του.
ΤΟΥ ΒΥΡΩΝΑ ΚΡΙΤΖΑ
Τι σας έδωσε το έναυσμα να γράψετε το βιβλίο αυτό και ποιους ανθρώπους αφορά;
«Το βιβλίο είναι στην ουσία ένα μεγάλο ρεπορτάζ, μια δημοσιογραφική έρευνα γύρω από τον Μπερλουσκόνι, όχι μόνο όπως είναι σήμερα, ένας ιδιόρρυθμος πολιτικός που έχει υπνωτίσει τους Ιταλούς, αλλά από τα πρώτα κιόλας βήματά του ως επιχειρηματίας, αρχικά στις οικοδομικές επιχειρήσεις κι στη συνέχεια με μεγαλοφυή διορατικότητα στα κανάλια. Αισθάνθηκα την ανάγκη να καταγράψω διεξοδικά όλα τα μυστήρια που συνοδεύουν την κεραυνοβόλα ανάδειξή του, τα οποία δεν μπορούσαν να χωρέσουν στα στενά όρια μιας ανταπόκρισης. Όλη αυτή η πορεία, που σχετίζεται με πολλά από τα λεγόμενα “ιταλικά μυστήρια” των περασμένων δεκαετιών, από τη μυστική μασονική Στοά Π2 ώς την Κόζα Νόστρα, θεώρησα ότι είναι ενδιαφέρον να γίνει γνωστή ώστε να είναι σε θέση και ο έλληνας αναγνώστης να προσεγγίσει το φαινόμενο Μπερλουσκόνι και να μπορέσει να βγάλει ενδεχομένως χρήσιμα συμπεράσματα. Κι εξηγούμαι: Ο Μπερλουσκόνι δεν είναι μόνο ο διεθνής γελωτοποιός που γνωρίζουμε από τα ΜΜΕ· είναι κι ένας από τους πλουσιότερους και ισχυρότερους ανθρώπους της Ευρώπης, με τον πλούτο του και την πολιτική ισχύ του να οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στον σχεδόν μονοπωλιακό έλεγχο της τηλεόρασης. Αυτό ακριβώς πρέπει να μας προβληματίζει».
Μπορεί μια ανάλυση του έργου ενός πολιτικού ηγέτη να είναι αντικειμενική και να μην περάσει από το φίλτρο των απόψεων του ανθρώπου που τη φτιάχνει;
«Το βιβλίο μου δεν είναι και δεν θέλει να είναι “αντικειμενικό”. Είναι μια κριτική βιογραφία, που επικεντρώνεται προπάντων σε περιστατικά που ο ίδιος ο Μπερλουσκόνι έκανε τα πάντα προκειμένου να μείνουν κρυφά: ποιος τον χρηματοδότησε όταν ξεκινούσε τις επιχειρηματικές του δραστηριότητες; Γιατί από τα πρώτα βήματά του κρύφτηκε πίσω από αχυρανθρώπους; Γιατί οι δύο πιο στενοί συνεργάτες του, ο Μαρτσέλο ντελ’ Ούτρι και ο Τσέζαρε Πρέβιτι καταδικάστηκαν ο πρώτος (πρωτοβάθμια) για συνεργασία με τη μαφία και ο δεύτερος (τελεσίδικα) για διαφθορά δικαστών; Γιατί χρησιμοποίησε την πολιτική ιδιότητά του για να σταματήσει τους εισαγγελείς που έκαναν έρευνες γι’ αυτόν; Και το βασικότερο: Γιατί κατέβηκε στον πολιτικό στίβο; Σε όλα αυτά τα ερωτήματα προσπάθησα να δώσω μια απάντηση ψάχνοντας σε δικογραφίες, δημοσιεύματα, καταγγελίες και μαρτυρίες τις οποίες, αν και ο Μπερλουσκόνι δεν είναι σε θέση να διαψεύσει, προσπάθησε να τις αποσιωπήσει».
Πώς εξηγείτε το γεγονός ότι, ενώ υποτίθεται πως ζούμε την εποχή της τιμωρίας του καπιταλισμού, φιγούρες όπως ο Μπερλουσκόνι εξακολουθούν να κυριαρχούν;
«Η άλλοτε κραταιά ιταλική αριστερά πληρώνει ακόμη το κόστος της οδυνηρής πολιτικής ήττας που υπέστη στα τέλη της δεκαετίας του ’70. Σε αυτή την κρίση προστέθηκε εκείνη που παρέσυρε όλο το πολιτικό σύστημα με την υπόθεση “Καθαρά χέρια”, στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Από τα ερείπια της ιταλικής πολιτικής σκηνής αναδύθηκε ένας ιδιόμορφος λαϊκισμός, που ενσαρκώνεται στο πρόσωπο του Μπερλουσκόνι και προβάλλει μια εικονική πραγματικότητα: τον μύθο του “αυτοδημιούργητου ηγέτη”, που είναι “κοντά στον λαό” αφού συμμερίζεται τα “ενδιαφέροντά” του: ποδόσφαιρο, γυναίκες, χρήμα. Με άλλα λόγια, η σαπουνόπερα στην εξουσία. Πώς συνέβη αυτό; Το βιβλίο δίνει κάποιες εξηγήσεις: μια χώρα βαθιά συντηρητική, χωρίς ισχυρή εθνική ταυτότητα, στην αέναη αναζήτηση ενός ισχυρού ηγέτη είτε αυτός ονομάζεται Μουσολίνι είτε Κράξι είτε Μπερλουσκόνι».
Πόσο καθοριστική θεωρείτε πως ήταν η ανάμειξή του με τα ΜΜΕ για τη μετέπειτα πολιτική πορεία του;
«Η ανάμειξή του με τα ΜΜΕ σαφώς και είναι καθοριστική. Οποιαδήποτε ανοησία επαναλαμβανόμενη διαρκώς από τα κανάλια μετατρέπεται σε αδιαμφισβήτητη αλήθεια. Κοιτάξτε τι έγινε με την αναγγελία του διαζυγίου που ζήτησε η σύζυγος του Μπερλουσκόνι, η Βερόνικα Λάριο, με την κατηγορία ότι “πηγαίνει με ανήλικες”. Ο Μπερλουσκόνι δικαιολόγησε τη συμμετοχή του στο πάρτι για τα δεκαοχτώ χρόνια μιας τηλεοπτικής γλάστρας, λέγοντας ότι ο πατέρας της, ένας κλητήρας του δήμου της Νάπολης, “τον προσκάλεσε”. Κι εκείνος πήρε αμέσως το αεροπλάνο του από το Μιλάνο και πέταξε στο πάρτυ της μικρής, εν ονόματι της παλιάς (αλλά μυστηριώδους) φιλίας με τον πατέρα. Ο οποίος πατέρας υποτίθεται ότι ήταν παλιός οδηγός του Κράξι, αυτό όμως στην πορεία αποδείχτηκε αναληθές. Μόνο όταν ελέγχεις πλήρως το σύστημα πληροφόρησης μπορείς να ελπίζεις ότι η κοινή γνώμη δεν θα ζητήσει πιο πειστικές εξηγήσεις».
Πιστεύετε πως το πρόσφατο διαζύγιο και το γεγονός ότι συμπεριέλαβε νεαρές καλλονές στα ψηφοδέλτια του κόμματός του έχουν αμαυρώσει την εικόνα του;
«Οι δημοσκοπήσεις δίνουν στο ενιαίο κόμμα του Μπερλουσκόνι, τον Λαό της Ελευθερίας, το 47%. Μαζί με τη Λέγκα του Βορρά η κεντροδεξιά ξεπερνά την απόλυτη πλειοψηφία. Ο Μπερλουσκόνι έχει δίκιο όταν λέει ότι οι Ιταλοί γνωρίζουν καλά το ασυμβίβαστο ανάμεσα στην πολιτική του ιδιότητα και την ιδιοκτησία των ΜΜΕ, αλλά εξακολουθούν να τον ψηφίζουν. Είναι όμως, επίσης, αλήθεια ότι η αριστερά ποτέ δεν απαίτησε να ρυθμιστεί νομοθετικά αυτή η κραυγαλέα ανωμαλία. Το αποτέλεσμα ήταν η παράλυση και η αδυναμία να ασκηθεί αξιόπιστη αντιπολίτευση. Η ατάκα που κυκλοφορεί στην Ιταλία είναι ότι η μόνη ελπίδα της κεντροαριστεράς είναι να αναλάβει την ηγεσία του Δημοκρατικού Κόμματος η Βερόνικα Λάριο. Στο βιβλίο αναφέρομαι διεξοδικά σε αυτήν τη γοητευτική κυρία, πρώην ηθοποιό, από αριστερή οικογένεια, που δεν δίστασε ποτέ να διαχωρίσει τη θέση της από τις επιλογές του πληθωρικού συζύγου της σε καίρια θέματα, όπως ο πόλεμος στο Ιράκ ή η κοινωνική θέση της γυναίκας στην ανδροκρατούμενη Ιταλία».
Όντας κάτοικος της Ιταλίας τα τελευταία σαράντα χρόνια, ποιες είναι οι κύριες διαφορές του πολιτικού της συστήματος και σκηνικού σε σχέση με την Ελλάδα;
«Κάποτε μιλούσαμε για “ιταλοποίηση” της ελληνικής πολιτικής, τώρα είναι η ιταλική πολιτική που “εξελληνίζεται”, αφού υιοθετήθηκε το δικό μας εκλογικό σύστημα και αρχίζει να επικρατεί το δικομματικό σύστημα. Όμως οι ομοιότητες σταματούν εδώ. Άκουσα κατά καιρούς διάφορους σχολιαστές να σημαίνουν τον κώδωνα κινδύνου για τη βαθιά κρίση του δικού μας πολιτικού συστήματος και για τον κίνδυνο να αναδειχθεί ένας “έλληνας Μπερλουσκόνι”. Νομίζω ότι το φαινόμενο Μπερλουσκόνι δεν είναι προς εξαγωγή, αν και παραμένει και σε μας ο κίνδυνος του τηλεοπτικού λαϊκισμού. Χωρίς ένα ελεύθερο, νηφάλιο και υπεύθυνο σύστημα πληροφόρησης δεν υπάρχει ούτε ελευθερία ούτε δημοκρατία. Να ένας ακόμη λόγος για να ενημερωθούμε καλύτερα για το τι συνέβη στη γειτονική Ιταλία».
O Δημήτρης Δεληολάνης είναι γνωστός στην Ελλάδα ως ανταποκριτής της ΕΡΤ και της εφημερίδας «Έθνος» στην Ιταλία, ζώντας στη Ρώμη από το 1967. Παρακολουθώντας από κοντά επί χρόνια την πολιτική κατάσταση της γείτονος χώρας, πρόσφατα εξέδωσε μια βιογραφία του πρωθυπουργού της Σίλβιο Μπερλουσκόνι, όπου παρουσιάζει την ανέλιξή του στην ιταλική πολιτική σκηνή και ασκεί κριτική στη δράση του.
ΤΟΥ ΒΥΡΩΝΑ ΚΡΙΤΖΑ
Τι σας έδωσε το έναυσμα να γράψετε το βιβλίο αυτό και ποιους ανθρώπους αφορά;
«Το βιβλίο είναι στην ουσία ένα μεγάλο ρεπορτάζ, μια δημοσιογραφική έρευνα γύρω από τον Μπερλουσκόνι, όχι μόνο όπως είναι σήμερα, ένας ιδιόρρυθμος πολιτικός που έχει υπνωτίσει τους Ιταλούς, αλλά από τα πρώτα κιόλας βήματά του ως επιχειρηματίας, αρχικά στις οικοδομικές επιχειρήσεις κι στη συνέχεια με μεγαλοφυή διορατικότητα στα κανάλια. Αισθάνθηκα την ανάγκη να καταγράψω διεξοδικά όλα τα μυστήρια που συνοδεύουν την κεραυνοβόλα ανάδειξή του, τα οποία δεν μπορούσαν να χωρέσουν στα στενά όρια μιας ανταπόκρισης. Όλη αυτή η πορεία, που σχετίζεται με πολλά από τα λεγόμενα “ιταλικά μυστήρια” των περασμένων δεκαετιών, από τη μυστική μασονική Στοά Π2 ώς την Κόζα Νόστρα, θεώρησα ότι είναι ενδιαφέρον να γίνει γνωστή ώστε να είναι σε θέση και ο έλληνας αναγνώστης να προσεγγίσει το φαινόμενο Μπερλουσκόνι και να μπορέσει να βγάλει ενδεχομένως χρήσιμα συμπεράσματα. Κι εξηγούμαι: Ο Μπερλουσκόνι δεν είναι μόνο ο διεθνής γελωτοποιός που γνωρίζουμε από τα ΜΜΕ· είναι κι ένας από τους πλουσιότερους και ισχυρότερους ανθρώπους της Ευρώπης, με τον πλούτο του και την πολιτική ισχύ του να οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στον σχεδόν μονοπωλιακό έλεγχο της τηλεόρασης. Αυτό ακριβώς πρέπει να μας προβληματίζει».
Μπορεί μια ανάλυση του έργου ενός πολιτικού ηγέτη να είναι αντικειμενική και να μην περάσει από το φίλτρο των απόψεων του ανθρώπου που τη φτιάχνει;
«Το βιβλίο μου δεν είναι και δεν θέλει να είναι “αντικειμενικό”. Είναι μια κριτική βιογραφία, που επικεντρώνεται προπάντων σε περιστατικά που ο ίδιος ο Μπερλουσκόνι έκανε τα πάντα προκειμένου να μείνουν κρυφά: ποιος τον χρηματοδότησε όταν ξεκινούσε τις επιχειρηματικές του δραστηριότητες; Γιατί από τα πρώτα βήματά του κρύφτηκε πίσω από αχυρανθρώπους; Γιατί οι δύο πιο στενοί συνεργάτες του, ο Μαρτσέλο ντελ’ Ούτρι και ο Τσέζαρε Πρέβιτι καταδικάστηκαν ο πρώτος (πρωτοβάθμια) για συνεργασία με τη μαφία και ο δεύτερος (τελεσίδικα) για διαφθορά δικαστών; Γιατί χρησιμοποίησε την πολιτική ιδιότητά του για να σταματήσει τους εισαγγελείς που έκαναν έρευνες γι’ αυτόν; Και το βασικότερο: Γιατί κατέβηκε στον πολιτικό στίβο; Σε όλα αυτά τα ερωτήματα προσπάθησα να δώσω μια απάντηση ψάχνοντας σε δικογραφίες, δημοσιεύματα, καταγγελίες και μαρτυρίες τις οποίες, αν και ο Μπερλουσκόνι δεν είναι σε θέση να διαψεύσει, προσπάθησε να τις αποσιωπήσει».
Πώς εξηγείτε το γεγονός ότι, ενώ υποτίθεται πως ζούμε την εποχή της τιμωρίας του καπιταλισμού, φιγούρες όπως ο Μπερλουσκόνι εξακολουθούν να κυριαρχούν;
«Η άλλοτε κραταιά ιταλική αριστερά πληρώνει ακόμη το κόστος της οδυνηρής πολιτικής ήττας που υπέστη στα τέλη της δεκαετίας του ’70. Σε αυτή την κρίση προστέθηκε εκείνη που παρέσυρε όλο το πολιτικό σύστημα με την υπόθεση “Καθαρά χέρια”, στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Από τα ερείπια της ιταλικής πολιτικής σκηνής αναδύθηκε ένας ιδιόμορφος λαϊκισμός, που ενσαρκώνεται στο πρόσωπο του Μπερλουσκόνι και προβάλλει μια εικονική πραγματικότητα: τον μύθο του “αυτοδημιούργητου ηγέτη”, που είναι “κοντά στον λαό” αφού συμμερίζεται τα “ενδιαφέροντά” του: ποδόσφαιρο, γυναίκες, χρήμα. Με άλλα λόγια, η σαπουνόπερα στην εξουσία. Πώς συνέβη αυτό; Το βιβλίο δίνει κάποιες εξηγήσεις: μια χώρα βαθιά συντηρητική, χωρίς ισχυρή εθνική ταυτότητα, στην αέναη αναζήτηση ενός ισχυρού ηγέτη είτε αυτός ονομάζεται Μουσολίνι είτε Κράξι είτε Μπερλουσκόνι».
Πόσο καθοριστική θεωρείτε πως ήταν η ανάμειξή του με τα ΜΜΕ για τη μετέπειτα πολιτική πορεία του;
«Η ανάμειξή του με τα ΜΜΕ σαφώς και είναι καθοριστική. Οποιαδήποτε ανοησία επαναλαμβανόμενη διαρκώς από τα κανάλια μετατρέπεται σε αδιαμφισβήτητη αλήθεια. Κοιτάξτε τι έγινε με την αναγγελία του διαζυγίου που ζήτησε η σύζυγος του Μπερλουσκόνι, η Βερόνικα Λάριο, με την κατηγορία ότι “πηγαίνει με ανήλικες”. Ο Μπερλουσκόνι δικαιολόγησε τη συμμετοχή του στο πάρτι για τα δεκαοχτώ χρόνια μιας τηλεοπτικής γλάστρας, λέγοντας ότι ο πατέρας της, ένας κλητήρας του δήμου της Νάπολης, “τον προσκάλεσε”. Κι εκείνος πήρε αμέσως το αεροπλάνο του από το Μιλάνο και πέταξε στο πάρτυ της μικρής, εν ονόματι της παλιάς (αλλά μυστηριώδους) φιλίας με τον πατέρα. Ο οποίος πατέρας υποτίθεται ότι ήταν παλιός οδηγός του Κράξι, αυτό όμως στην πορεία αποδείχτηκε αναληθές. Μόνο όταν ελέγχεις πλήρως το σύστημα πληροφόρησης μπορείς να ελπίζεις ότι η κοινή γνώμη δεν θα ζητήσει πιο πειστικές εξηγήσεις».
Πιστεύετε πως το πρόσφατο διαζύγιο και το γεγονός ότι συμπεριέλαβε νεαρές καλλονές στα ψηφοδέλτια του κόμματός του έχουν αμαυρώσει την εικόνα του;
«Οι δημοσκοπήσεις δίνουν στο ενιαίο κόμμα του Μπερλουσκόνι, τον Λαό της Ελευθερίας, το 47%. Μαζί με τη Λέγκα του Βορρά η κεντροδεξιά ξεπερνά την απόλυτη πλειοψηφία. Ο Μπερλουσκόνι έχει δίκιο όταν λέει ότι οι Ιταλοί γνωρίζουν καλά το ασυμβίβαστο ανάμεσα στην πολιτική του ιδιότητα και την ιδιοκτησία των ΜΜΕ, αλλά εξακολουθούν να τον ψηφίζουν. Είναι όμως, επίσης, αλήθεια ότι η αριστερά ποτέ δεν απαίτησε να ρυθμιστεί νομοθετικά αυτή η κραυγαλέα ανωμαλία. Το αποτέλεσμα ήταν η παράλυση και η αδυναμία να ασκηθεί αξιόπιστη αντιπολίτευση. Η ατάκα που κυκλοφορεί στην Ιταλία είναι ότι η μόνη ελπίδα της κεντροαριστεράς είναι να αναλάβει την ηγεσία του Δημοκρατικού Κόμματος η Βερόνικα Λάριο. Στο βιβλίο αναφέρομαι διεξοδικά σε αυτήν τη γοητευτική κυρία, πρώην ηθοποιό, από αριστερή οικογένεια, που δεν δίστασε ποτέ να διαχωρίσει τη θέση της από τις επιλογές του πληθωρικού συζύγου της σε καίρια θέματα, όπως ο πόλεμος στο Ιράκ ή η κοινωνική θέση της γυναίκας στην ανδροκρατούμενη Ιταλία».
Όντας κάτοικος της Ιταλίας τα τελευταία σαράντα χρόνια, ποιες είναι οι κύριες διαφορές του πολιτικού της συστήματος και σκηνικού σε σχέση με την Ελλάδα;
«Κάποτε μιλούσαμε για “ιταλοποίηση” της ελληνικής πολιτικής, τώρα είναι η ιταλική πολιτική που “εξελληνίζεται”, αφού υιοθετήθηκε το δικό μας εκλογικό σύστημα και αρχίζει να επικρατεί το δικομματικό σύστημα. Όμως οι ομοιότητες σταματούν εδώ. Άκουσα κατά καιρούς διάφορους σχολιαστές να σημαίνουν τον κώδωνα κινδύνου για τη βαθιά κρίση του δικού μας πολιτικού συστήματος και για τον κίνδυνο να αναδειχθεί ένας “έλληνας Μπερλουσκόνι”. Νομίζω ότι το φαινόμενο Μπερλουσκόνι δεν είναι προς εξαγωγή, αν και παραμένει και σε μας ο κίνδυνος του τηλεοπτικού λαϊκισμού. Χωρίς ένα ελεύθερο, νηφάλιο και υπεύθυνο σύστημα πληροφόρησης δεν υπάρχει ούτε ελευθερία ούτε δημοκρατία. Να ένας ακόμη λόγος για να ενημερωθούμε καλύτερα για το τι συνέβη στη γειτονική Ιταλία».
Θα θέλατε έναν άνθρωπο σαν τον Μπερλουσκόνι για φίλο σας;
«Τα ανέκδοτα που λέει είναι παλιά και κρύα και οι παρέες του αποκρουστικές: φασίστες, μασόνοι, μαφιόζοι, τηλεοπτικές γλάστρες, δουλοπρεπείς δημοσιογράφοι. Πώς μπορείς να αισθάνεσαι άνετα σε ένα τέτοιο περιβάλλον;».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου