Συνέντευξη Μάνος Ελευθερίου

Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στο FAQ 40

ΤΟΥ ΒΥΡΩΝΑ ΚΡΙΤΖΑ

Το πηγάδι στο οποίο παγιδεύεται ο ήρωας του βιβλίου σας είναι συμβολικό;

«Έχει συμβολικές προεκτάσεις, εάν θες να τις δώσεις. Ο συγκεκριμένος άνθρωπος γλιστράει και πέφτει σε ένα πραγματικό πηγάδι. Από εκεί και πέρα, είναι γεγονός ότι πάρα πολλοί από εμάς σε κάποια φάση της ζωής μας πέφτουμε σε μια παγίδα που μας έχουν στήσει. Το γεγονός ότι το πηγάδι συμβολίζει τον αποκλεισμό, την έλλειψη επικοινωνίας και την αποξένωση του σύγχρονου ανθρώπου το σκέφτηκα μετά τα μισά του βιβλίου, όταν άρχισα να παίρνω είδηση τι είναι αυτό που έγραψα».

Τι μπορεί να μας ρίξει στο πηγάδι και πώς μπορούμε να βγούμε και πάλι έξω;
«Πολλοί από εμάς κάποια στιγμή βρέθηκαν παγιδευμένοι σε ένα πηγάδι. Ορισμένοι δεν ήθελαν να βγουν λόγω ιδεολογίας. Μερικοί υπέγραψαν ότι θέλουν να βγουν και να μείνουν ήσυχοι. Υπήρξαν και οι σαλταδόροι, που πήδηξαν πρώτοι έξω και ζητούσαν κόμιστρα για να σώσουν τους υπόλοιπους. Η παγίδα που στήθηκε στον Ηλ, τον ήρωα του βιβλίου μου, είναι η παγίδα που μας περιμένει όλους, ο λάκκος των λεόντων, στον οποίο πέφτουμε χωρίς να το καταλάβουμε ή μας ρίχνουν οι εχθροί μας. Αυτό που μπορεί να μας βγάλει είναι η βοήθεια εκείνων που μας αγαπάνε».

Διαβάζοντας κανείς τις απόψεις ή τις εμπειρίες του ήρωα αυτού, έχει την εντύπωση ότι μιλάτε για τον εαυτό σας…
«Πράγματι, σε πολλά σημεία του βιβλίου αυτοβιογραφούμαι. Έχω βάλει πραγματικά ονόματα και αληθινές καταστάσεις. Υπάρχουν πολλές αναφορές στην παιδική μου ηλικία, εικόνες με ένα ποδήλατο ή μια ραπτομηχανή που έχουν χαραχτεί έντονα στη μνήμη μου».

Τα βιβλία σας είναι εμπορικά, αλλά ταυτόχρονα δεν εμπίπτουν στην κατηγορία των «εύκολων» βιβλίων. Πώς επιτυγχάνεται αυτό;
«Δεν έχω καταλάβει πώς ένα βιβλίο γίνεται επιτυχία. Οφείλεται σ’ αυτόν που το διαβάζει και το διαδίδει. Εγώ όταν διαβάσω ένα βιβλίο που μου αρέσει, το συζητώ με φίλους και τους αναγκάζω να το αγοράσουν. Είναι αυτό που λέμε “από στόμα σε στόμα”. Υπάρχουν βιβλία που τα διαβάζουν μέσα στα κομμωτήρια. Το διαβάζει η κοπέλα την ώρα που χτενίζεται. Αυτό το βιβλίο θα το αγοράσει και η διπλανή της. Για την κομμώτρια δεν ξέρω, αυτή ίσως να μη διαβάζει και τίποτα… Πάντως, δεν συμφωνώ με τον όρο “παραλογοτεχνία”. Όπως λέει και ο Θανάσης Νιάρχος, ακόμα και ο καλύτερος συγγραφέας από μας είναι παραλογοτέχνης μπροστά στον Τόμας Μαν και τον Ντοστογιέφσκι. (γέλια) Οπότε… μόκο!».

Πώς νιώθετε όταν ακούτε τους νέους ανθρώπους να τραγουδούν τα «Παραπονεμένα λόγια» σε κάθε συναυλία διαμαρτυρίας; Μόνο χαρά ή και προβληματισμό που σήμερα δεν γράφονται τέτοια τραγούδια;
«Οι στίχοι που έγραψα γι’ αυτό το τραγούδι ας πούμε πως είναι καλοί. Η μουσική του Μαρκόπουλου είναι εξαιρετική και ο Νταλάρας που το ερμήνευσε βρισκόταν τότε στην καλύτερή του φάση. Και σήμερα γράφονται σπουδαία τραγούδια. Είναι όμως τέτοια η πλημμύρα, που δύσκολα μπορεί κάποιος να βγει στην επιφάνεια και να ξεχωρίσει από τους υπόλοιπους».

Τι περιλαμβάνει σήμερα η καθημερινότητά σας στην Αθήνα;
«Πολύ άγχος, πολλή κούραση και πάρα πολλή στεναχώρια με όλα τα δυσώδη που συμβαίνουν στην ανθρωπότητα, όλα αυτά τα άθλια πράγματα που μαθαίνουμε καθημερινά. Πάντως, στην Αθήνα μένω 55 χρόνια και παρόλο που με στενοχωρεί, την αγαπώ ιδιαίτερα και τη θεωρώ πια πατρίδα μου, μολονότι γεννήθηκα στη Σύρο. Οτιδήποτε συμβαίνει στην πόλη αυτή το χαίρομαι με όλη μου την καρδιά. Ένα πεζοδρόμιο βλέπω να χτίζεται και το χαίρομαι σαν να το έφτιαξα εγώ...».